Η νέα Κ.Α.Π. 2015-2020 έχει προκαλέσει (δικαιολογημένα) "πονοκέφαλο" σε αγρότες αλλά και όλους όσους ασχολούνται με το θέμα επαγγελματικά (υπηρεσίες, γεωτεχνικοί, μελετητικά γραφεία κλπ.). Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλοί «οδηγοί» και πολλά ενημερωτικά φυλλάδια για το τι πρόκειται να ισχύσει από το 2015 και μετά, με δικαιώματα, παλιούς και νέους δικαιούχους, βοσκοτόπια, βασική και συνδεδεμένη ενίσχυση κλπ.
Προσπαθήσαμε να μαζέψουμε όλο αυτό το υλικό και να το παρουσιάσουμε σε μία σειρά από απλές και κατανοητές ερωταπαντήσεις, χωρίς να κουράσουμε και χωρίς να μπούμε σε τεχνικές λεπτομέρειες και αριθμούς, που προκαλούν συνήθως σύγχυση στους ενδιαφερόμενους.
Ξεκινάμε με το σημερινό άρθρο, στο οποίο εξετάζουμε τα πιο βασικά ζητήματα της νέας Κ.Α.Π. και φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε με πιο εξειδικευμένα θέματα σε επόμενα άρθρα μας.
1. Τι αλλάζει από το 2015 και μετά στο καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης;
Από το 2015 η ενιαία ενίσχυση αντικαθίσταται από νέες άμεσες ενισχύσεις, που περιλαμβάνουν τη βασική ενίσχυση, την πράσινη ενίσχυση και, για όσους είναι κάτω των 40 ετών και νεοεισερχόμενοι, την ενίσχυση για τους γεωργούς νεαρής ηλικίας. Τα δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης, όπως είχαν χορηγηθεί βάσει των Καν.(ΕΚ) 1782/2003 και (ΕΚ) 73/2009, έληξαν στις 31.12.2014. Το 2015χορηγούνται νέα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης, σύμφωνα με την επιλέξιμη έκταση που θα δηλώσουν οι γεωργοί με την υποβολή της ενιαίας αίτησης ενίσχυσης και εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις. Ειδικά για το 2015 η ενιαία αίτηση ενίσχυσης αποτελεί και αίτηση χορήγησης δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης
2. Τι σημαίνει “περιφερειοποίηση”;
Η Ελλάδα αποφάσισε να εφαρμόσει το καθεστώς βασικής ενίσχυσης από το 2015 σε περιφερειακό επίπεδο. Για το λόγο αυτό καθορίστηκαν τρεις περιφέρειες στη χώρα, βάσει αγρονομικών κριτηρίων:
ΠΕ1: περιφέρεια που περιλαμβάνει τις εκτάσεις βοσκοτόπων
ΠΕ2: περιφέρεια που περιλαμβάνει τις αρόσιμες εκτάσεις
ΠΕ3: περιφέρεια που περιλαμβάνει τους γεωργικούς δενδρώνες και αμπελώνες
Ο αριθμός των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης, που χορηγούνται ανά γεωργό το 2015, ισούται με τον αριθμό των επιλέξιμων εκταρίων, τον οποίο δηλώνει ο γεωργός στην ενιαία αίτηση ενίσχυσης το 2015. Έτος αναφοράς για την κατάταξη στις ως άνω 3 περιφέρειες των αγροτεμαχίων, που δηλώνουν οι γεωργοί το 2015, είναι το έτος ενίσχυσης 2013.
3. Τι αξία θα έχουν τα νέα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης;
Αυτή τη στιγμή η σωστή απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναιότι δεν υπάρχει απάντηση, δεδομένου ότι η αξία των δικαιωμάτων εξαρτάται και από τον αριθμό των εκταρίων επιλέξιμης γης, που θα δηλωθεί σε κάθε περιφέρεια το έτος αιτήσεων 2015. Προβλέπεται το φθινόπωρο του 2015 η ενημέρωση των γεωργών, με κάθε πρόσφορο μέσο, για τον αριθμό και την προσωρινή αξία των δικαιωμάτων τους. Άρα λοιπόν, αυτή τη χρονική στιγμή κανείς δεν μπορεί να πει ή να προβλέψει με ασφάλεια τι αξία θα έχουν τα νέα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης.
4. Τι σημαίνει ότι η αξία των δικαιωμάτων υπόκειται σε σταδιακή σύγκλιση (βλ. Άρθρο 13 της υπ' αριθμ. 104/7056/2015) ;
Η αξία των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης, που θα χορηγηθούν το 2015, θα διαφοροποιείται για κάθε έτος ως το 2019. Έτσι, αν σε κάποιον παραγωγό προκύψει μοναδιαία αξία δικαιώματος η οποία θα είναι μικρότερη από το 90% του μέσου όρου της περιφέρειας, τότε η αξία αυτή θα αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο μέχρι το 2019, μέχρι νακαλύψει τουλάχιστον το 1/3 της διαφοράς.
Αντιστοίχως, δικαιώματα τα οποία θα ξεπερνάνε τον μέσο όρο της περιφέρειας κατά το 2015, θα υπόκεινται σε σταδιακή μείωση μέχρι το 2019, προκειμένου να συγκλίνουν με τον περιφερειακό μέσο όρο. Η μείωση αυτή όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ξεπεράσει το 30%.
Να διευκρινίσουμε εδώ ότι όταν μιλάμε για περιφέρειες δεν εννοούμε τις γεωγραφικές περιφέρειες αλλά τις τρεις περιφέριες στις οποίες έχει χωριστεί η χώρα για τις ανάγκες της νέας Κ.Α.Π. (βλέπε ερώτηση 2).
Και στις δύο περιπτώσεις η σύγκλιση θα είναι σταδιακή και θα γίνει σε πέντε ίσα «βήματα» από το 2015 μέχρι το 2019.
5. Ποιοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στο νέο σύστημα χορήγησης δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης;
Δύο είναι οι βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να έχει κάποιος πρόσβαση στο νέο σύστημα χορήγησης δικαιωμάτων: α)Να υποβάλλει Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης το 2015 β) Να είναι ενεργός γεωργός το 2015.
6. Τι σημαίνει ενεργός γεωργός;
Το άρθρο 3 της ΥΑ 104/7056/2015 (ΦΕΚ 147/Β/2015) ορίζει τα εξής για την έννοια του «ενεργού γεωργού»: α) Δεν θεωρούνται ενεργοί γεωργοί όσοι έχουν μεγαλύτερο από το 50% της έκτασής τους σε κατάσταση κατάλληλη για καλλιέργεια ή βόσκηση και δεν ασκούν σε αυτήν την ελάχιστη γεωργική δραστηριότητα β) Όλοι όσοι έλαβαν άμεσες ενισχύσεις κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος μικρότερες από 5000 € θεωρούνται αυτόματα ενεργοί γεωργοί, εκτός εάν εμπίπτουν στην περίπτωση (α) και γ) Αυτοί που έλαβαν κατά το προηγούμενο έτος άμεσες ενισχύσεις μεγαλύτερες από 5000 € ελέγχονται για το εάν είναι ενεργοί γεωργοί με βάση τα λοιπά εξωγεωργικά τους εισοδήματα. Βασικός κανόνας για να χαρακτηριστούν ενεργοί γεωργοί είναι να αποτελούν οι άμεσες ενισχύσεις τους τουλάχιστον το 10% του λοιπού εξωγεωργικού τους εισοδήματος.
Για όσους δεν έκαναν Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης το 2014, προκειμένου να ελεγχθεί εάν είναι πάνω ή κάτω από το όριο των 5000 € θα πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των εκταρίων που δηλώνουν το 2015 με τη μέση εθνική ενίσχυση ανά εκτάριο του έτους 2014.
Να σημειωθεί ότι ο έλεγχος αυτών των προϋποθέσεων θα γίνεταικάθε χρόνο και όχι μόνο το έτος εκκίνησης (2015). Άρα το να χαρακτηριστεί κάποιος ενεργός γεωργός το 2015 δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα χαρακτηρίζεται και τις επόμενες χρονιές μέχρι το 2019.
7. Αυτοί που δεν έκαναν καθόλου Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης ή δεν έπαιρναν άμεσες ενισχύσεις πριν το 2015, θα έχουν πρόσβαση στο νέο σύστημα;
Ναι, με προϋποθέσεις. Το άρθρο 10 της ίδιας ΥΑ ορίζει ότι δικαιώματα βασικής ενίσχυσης μπορούν να χορηγηθούν και στις εξής κατηγορίες ατόμων: α) Γεωργοί οι οποίοι δεν έλαβαν άμεσες ενισχύσεις το έτος 2013, αλλά καλλιεργούσαν κατά το έτος αυτό φρούτα, λαχανικά, πατάτες φαγητού, πατατόσπορο ή αμπελώνες, σε έκταση τουλάχιστον 2 στρέμματα ανά καλλιέργεια. Αυτό μπορεί να αποδειχτεί από την Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης 2013. β) Γεωργοί οι οποίοι έλαβαν δικαιώματα από το Εθνικό Απόθεμα το έτος 2014 και γ) Γεωργοί οι οποίοι ποτέ δεν είχαν ή μίσθωναν δικαιώματα Ενιαίας Ενίσχυσης αλλά μπορούν να αποδείξουν ότι την 15-5-2013 είχαν επιδοθεί στην εκτροφή ζώων ή στην παραγωγή ή καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων. Για την επαλήθευση της παραπάνω δήλωσης λαμβάνεται υπόψη η Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης 2013 ή το Εκκαθαριστικό έτους 2014, ή παραστατικά πώλησης γεωργικών προϊόντων ή αγοράς εφοδίων ή ζωοτροφών.
Πάντως για τις περιπτώσεις α και γ απαραίτητη προϋπόθεση για να λάβουν δικαιώματα είναι να έχουν κάνει Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης το 2013.
8. Που μπορεί να κάνει κάποιος την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) 2015; Η ΕΑΕ 2015 γίνεται με δύο τρόπους: -Απευθείας στον ΟΠΕΚΕΠΕ μέσω on line συστήματος στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.opekepe.gr με τις εξής προϋποθέσεις: α)Να έχει υποβάλλει Αίτηση το 2014, ανεξαρτήτως τρόπου υποβολής β)Να μην έχει αγροτεμάχια σε περισσότερες από μία (1) Περιφερειακές Ενότητες και γ) Να μην έχει ζωικό κεφάλαιο.
-Σε κάποιον από τους πιστοποιημένους φορείς υποδοχής της αίτησης που έχουν πιστοποιηθεί για την γεωγραφική περιοχή στην οποία ανήκει η αγροτική του εκμετάλλευση. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των Αιτήσεων είναι η 15η Μαΐου 2015, ημέρα Παρασκευή.
Ήδη, όπως έχουμε γράψει, εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας για έναν μήνα.
9. Ποιο είναι το ελάχιστο μέγεθος εκμετάλλευσης για το οποίο μπορεί κάποιος να λάβει ενίσχυση;
Το ελάχιστο μέγεθος γεωργικής εκμετάλλευσης που ενισχύεται είναι 0,4 εκτάρια (4 στρέμματα).
Το ελάχιστο μέγεθος των αγροτεμαχίων για τα οποία μπορεί να υποβληθεί αίτηση ενίσχυσης στα πλαίσια των άμεσων ενισχύσεων καθορίζεται ως εξής:
• 0,05 εκτάρια για όλα τα αγροτεμάχια πλην των ελαιοτεμαχίων
• 0,03 εκτάρια για τα ελαιοτεμάχια στο πλαίσιο του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης
• 0,01 εκτάρια για τα ελαιοτεμάχια στο πλαίσιο του ειδικού μέτρου στήριξης για τη διατήρηση των ελαιώνων στις παραδοσιακές ζώνες καλλιέργειας της ελιάς στα μικρά νησιά του Αιγαίου
10. Ποια είναι τα ελάχιστα και ποια τα μέγιστα χρηματικά όρια χορήγησης ενισχύσεων;
Το ελάχιστο όριο για τη χορήγηση ενίσχυσης είναι τα 250 ευρώ. Το μέγιστο όριο ενίσχυσης από το 2015 είναι τα 150.000 ευρώ. Στο ποσό αυτό όμως δεν συνυπολογίζεται η πράσινη ενίσχυση και η ενίσχυση για το καθεστώς των γεωργών νεαρής ηλικίας, οι οποίες δεν υπόκεινται σε μείωση.
